مراحل برنامه ریزی استراتژیک یعنی تمام مرحله هایی که برای یک برنامه ریزی طی می کنیم تا با تدوین آن و استفاده از استراتژی های آن به تمام هدف های کسب و کارتان برسید و برای ادامه آن برنامه های استراتژیک داشته باشید.
برای رسیدن به مراحل برنامه ریزی استراتژیک می توانید به سوال های زیر پاسخ دهید:
- چه کاری انجام بدهم؟
- آیا کار فعلی من صحیح است یا باید روش انجام کارها را تغییر بدهم؟
- عوامل اجتماعی ، سیاسی ، تکنولوژی ، عوامل محیطی روی عملکرد من چیست؟
- آیا من آماده ی پذیرش تغییرات هستم؟
برنامه استراتژیک چیست ؟
برای پیدا کردن مراحل برنامه ریزی استراتژیک ابتدا باید با مفهوم برنامه استراتژیک آشنا شوید.
برنامه استراتژیک در واقع یک سند است که برای جهت گیری سازمان استفاده می شود. این برنامه ریزی و مراحل برنامه ریزی استراتژیک بر اساس نوع کسب و کار و میزان پیچیدگی کار آن کسب و کار می تواند از یک صفحه تا چندین و چند فایل با قطرهای زیاد متغیر باشد.
اکثر مدیران کسب و کار به دنبال نوشتن برنامه ریزی برای رسیدن به اهدافشان هستند. اما مسئله ای که حائز اهمیت است این است که مدیران کسب و کار و یا تیمی به نمایندگی مدیرعامل برای کسب و کار برنامه ریزی می کنند باید چند قدم به عقب بروند. آن ها با این کار می توانند به صورت کامل بررسی کنند که کسب و کار آن ها در حال حاضر چه مقدار از سهم بازار را در دست دارند و با اجرای مراحل برنامه ریزی استراتژیک می خواهند به چه مقدار از سهم بازار برسند؟
فقط در این صورت است که می توانند آینده شغلی خودشان را در آینده پیش بینی کنند.
با مشخص شدن چشم انداز آینده کسب و کار ، صاحب کسب و کار می تواند با در نظر گرفتن نقاط ضعف و نقاط قوت ، تهدید ها و فرصت های پیش رو در کسب و کارش را شناسایی کند و برای رسیدن به آن از مراحل برنامه ریزی استراتژیک استفاده کند.
به تعریف ساده تر:
مراحل برنامه ریزی استراتژیک تمام فعالیت است که مدیران ارشد تمام سازمان ها به صورت مداوم آن را انجام می دهند.
موارد استفاده از تدوین برنامه استراتژیک :
هر سازمان با طی کردن مراحل برنامه ریزی استراتژیک می توانند به دست آوردهای زیر برسند.
- برای افزایش دادن نرخ رشد سازمان
- تغییر عملکرد سازمان
- بهبود دادن سیستم مدیریت سازمان
- بهبود بخشیدن اطلاعات سیستم مدیریت
- هماهنگ کردن و یکپارچه کردن بخش های مختلف
- دور کردن نارضایتی ها از سازمان
مزیت های طی کردن مراحل برنامه ریزی استراتژیک:
مزیت های مالی:
تمام شرکت هایی که برنامه ریزی استراتژیک دارند با طی کردن تمام مراحل برنامه ریزی استراتژیک به فروش بالا ، هزینه های کمتر ، EPS بالا ( ای پی اس به معنی درآمد نسبت به هر سهم است) و سود بالا می رسند.
اکثر شرکت های بزرگ امروزه موفقیت خود را مدیون برنامه ریزی استراتژیک می دانند.
مزیت رقابتی:
در بازار رقابتی این روزها که برای تمام مشاغل و کسب و کارها به وجود آمده است مشاغلی که دارای مزیت رقابتی هستند فروش و عملکرد اقتصادی بالاتری نیز دارند.
این موضوع باعث می شود مدیران بر طبق ارزشی که کسب و کارشان نسبت به رقبا دارند آینده را پیش بینی کنند. در نتیجه می توانند با طی کردن مراحل برنامه ریزی استراتژیک قبل از بروز هر نوع مشکل آن را پیش بینی کرده و راه حل آن را نیز قبل از بروز مشکل پیدا کنند.
نقش مراحل برنامه ریزی استراتژیک در به حداقل رساندن میزان ریسک:
مدیران با داشتن برنامه ریزی استراتژیک به اطلاعاتی دست پیدا می کنند که به آن ها برای ارزیابی میزان ریسک و پیدا کردن فرصت های تجاری برای سرمایه گذاری کمک خواهند کرد.
در نتیجه احتمال مشکل و خطا و انتخاب اهداف اشتباه تا حدود زیادی کاهش می یابد.
ایجادکردن انگیزه، خلاقیت و نوآوری توسط تدوین برنامه استراتژیک:
معمولا مدیران عالی رتبه خودشان برنامه ریزی استراتژیک را انجام می دهند. در نتیجه تعهد بالایی نسبت به اهداف و استراتژی ها دارند. همچنین خلاقیت و نوآوری بالایی برای طراحی ایده های جدید برای اجرای استراتژی ها در تمام مراحل برنامه ریزی استراتژیک خواهند داشت.
از طرفی زمانی که که در سازمان در سطح های پتیین تر شغلی قرار دارند با دیدن تلاش های مدیران عالی رتبه در جهت رسیدن به اهداف و اجرا استراتژی ها انگیزه پیدا می کنند . همچنین وظایف خود را با اشتیاق بیشتری انجام می دهند.
احساس رضایت بالا کارمندان در یک سازمان باعث صرفه جویی در هزینه ها خواهد شد. هزینه هایی از جمله:
- غیبت کارکنان سازمان
- ترک کردن کار توسط نیروها
- استخدام کارمندان و افراد جدید
در نتیجه ایجاد انگیزه و بالا نگه داشتن آن برای کارکنان باعث اثر بخشی سازمان از طریق رفتارهای زیر خواهد شد:
- انجام وظایف به صورت دقیق
- افزایش نظم و انضباط
- تقویت کردن نیروهای انسانی
نقش تدوین برنامه ریزی استراتژیک به عنوان راهنما برای فعالیت های سازمانی:
تدوین برنامه ریزی استراتژیک ، مثل یک راهنما سازمان را به سمت اهداف سازمانی راهنمایی می کند. فعالیت های تعیین شده در برنامه ریزی استراتژیک به کارمندان کمک می کند تا با هماهنگی یکدیگر برای رسیدن به اهداف سازمانی تمام فعالیت های لازم را انجام دهند.
طی کردن مراحل برنامه ریزی استراتژیک همچنین به کارمند ها کمک می کند تا مسیری که به سمت آن در حال حرکت هستند را به وضوح ببیند.
استفاده کردن از منابع در حین طی کردن مراحل برنامه ریزی استراتژیک:
در تدوین برنامه ریزی های استراتژیک ، مدیران سعی می کنند تا با استفاده حداکثر از منابع در دسترس بازدهی سازمان و یا کسب و کار خود را بالا ببرند. با استفاده از برنامه استراتژیک مدیران می توانند از منابع موجود در محل ها و زمان هایی که به این منایع نیازمند هستند از آن ها استفاده کنند.
روش تدوین برنامه ریزی استراتژیک:
تا به اینجا در مقاله در مورد برنامه ریزی استراتژیک ، مزایای برنامه استراتزیک برای سازمان ها صحبت کردیم. در ادامه به بررسی عناصری می پردازیم که به ما در تدوین برنامه ریزی استراتژیک کمک خواهندکرد.
یک برنامه ریزی استراتژیک استاندارد از هفت عنصر اصلی و کلیدی تشکیل شده است.
- بیانیه چشم انداز
- بیانیه ماموریت
- ارزش های اصلی
- تجزیه و تحلیل SWOT
- اهداف بلندمدت
- اهداف سالیانه
- برنامه های عملیاتی
-
بیانیه چشم انداز:
پیش بینی آینده کسب و کار یا سازمان چشم انداز آن محسوب می شود.تمام کارمندان ، مشتریان و عناصر مرتبط با کسب و کار و یا سازمان باید با این چشم انداز ارتباط داشته باشند. معمولا چشم اندازهای هر سازمان یا کسب و کار به صورت منظم بررسی می شوند.تا مدیران آن سازمان یا کسب و کار مطمئن شوند که روش هایی که درحال استفاده از آن هستند، کارآمدترین راه برای سریدن به افداف هستند.
-
بیانیه ماموریت:
بیانیه ماموریت با پاسخ دادن به سه سوال زیر مشخص خواهد شد:
- کسب وکار ما چه کاری انجام می دهد؟
- ما برای چه کسی کار می کنیم؟ ( مخاطب کسب و کار ما کیست؟ )
- ما چگونه خدماتمان را انجام می دهیم؟
بیانیه ماموریت همیشه بعد از مشخص شدن چشم انداز کسب و کار انجام می شود.تا بتوانند مراحل برنامه ریزی استراتژیک را راحت تر طراحی کنند. تمرکز کردن روی بیانیه ماموریت راه رسیدن به اهداف را هموارتر خواهد کرد.
درواقع بیانیه ماموریت با گستردگی یا محدودیت انتخاب های شما ارتباط مستقیم دارد.
-
مشخص کردن ارزش های اصلی:
ارزش های اصلی هر کسب و کار یا سازمان در واقع ویژگی هایی است که به مدیران آن ها امکان رسیدن به چشم اندازها و اهداف سازمات یا کسب و کار را می دهد.معیارهایی از جمله:
- اعتقادات
- رفتار
- معیارها
پیشنهاد می کنیم از صفحه مربوط به تولید محتوا دیدن کنید.
-
تجزیه تحلیل کردن SWOT:
تجزیه تحلیل SWOT یک ابزار کاربردی برای رسیدن به اهداف و همچنین به دست آوردن سهم بیشتر از بازار است. این ابزار برگرفته از 4 عامل است که در ادامه آن ها را بررسی خواهیم کرد:
نقاط قوت (Strengths)
نقاط ضعف (Weaknesses)
فرصت ها (Opportunities)
تهدیدها (Threats)
هر مدیرکارآمد و با سوادی با بررسی چهار عامل بالا برای تهدیدات کسب و کار خود راه حل پیدا کرده و از فرصت های پیش رو با تکیه بر نقاط قوت و تقویت نقاط ضعف نهایت استفاده را خواهد برد.
لازم به ذکر است که بررسی تقاط ضعف و قدرت مربوط به بررسی داخلی سازمان است. و بررسی فرصت ها و تهدید ها مربوط به بررسی خارج از سازمان است.
-
اهمیت اهداف بلندمدت در طراحی مراحل برنامه ریزی استراتژیک:
اهداف بلند مدت یک سازمان و یا کسب و کار در یک مرحله پایین تر از چشم انداز سازمان قرار می گیرند. در نتیجه اهداف بلندمدت و چشم انداز متفاوت هستند.
اهداف بلند مدت معمولا در بازه های زمانی 3 تا 5 سال مشخص و برنامه ریزی می شوند که منطبق با ماموریت های سازمان هستند.
در واقع این اهداف چندساله هستند که مراحل برنامه ریزی استراتژیک برای رسیدن به چشم اندازها را مشخص می کنند.
به عبارتی دیگر اهداف 3 تا 5 ساله نقاط عطف هر سازمان یا کسب و کار هستند که نقش راهنما برای رسیدن به چشم اندازها را مشخص می کنند.
-
اهداف سالانه :
هر هدف بلند مدت تشکیل شده از چند هدف یک ساله است. بهترین روش برای برنامه ریزی سالانه استفاده از روش برنامه ریزی SMART است. هر برنامه ریزی استاندارد باید ویژگی های برنامه ریزی اسمارت را داشته بشد. این ویژگی ها عبارت اند از:
- S) Specific): خاص و مشخص
- (M: Measurable): قابل اندازه گیری
- قابل دستیابی، (R : Realistic)
- (T : Tim-based): مبتنی بر زمان
شما می توانید بعد از برنامه ریزی یک ساله به روش SMART اهداف سالانه خود را دوباره به اهداف ماهانه ، هفتگی و روزانه تبدیل کنید.
-
اهمیت برنامه های عملیاتی در طراحی مراحل برنامه ریزی استراتژیک:
هر هدف باید به چندین مراحل برای رسیدن به آن تقسیم شود. جزئیات این مراحل باید به صورت کامل برای مدیر کسب و کار و کارمندان مشخص شده باشد. البته انعطاف پذیری در جزئیات چه برای مدیران و چه برای کارمندان نباید فراموش شود.
هرچقدر جزییات مراحل برنامه ریزی استراتژیک بیشتر مشخص شده باشد قدرت انتخاب ، خلاقیت و انعطاف پذیری را از مسئولین اجرای این برنامه ریزی می گیرید.
کلام آخر درباره تدوین برنامه استراتژیک و اهمیت مراحل برنامه استراتژیک:
باید بدانیم که چشم انداز اگر بدون برنامه ریزی باشد هرگز تحقق پیدا نمی کند. در مقابل برنامه ریزی کردن بدون داشتن چشم انداز نیز کار بیهوده ایست. اما چشم انداز داشتن همراه با برنامه ریزی ابزاری برای رسیدن به تمام اهداف مدنظر است.
پیشنهاد می کنیم از صفحات طراحی سایت ، مشاوره کسب و کار و همچنین شبکه اجتماعی دیدن فرمایید.